Leczenie depresji poporodowej

Depresja poporodowa niestety wciąż jest tematem tabu nieporuszanym praktycznie wcale. Bo jak to przyznać się przed sobą i innymi, że nie cieszymy się z nowonarodzonego dziecka? Wydaje się, że nie ma miejsca na depresję, kiedy całe otoczenie bliższe i dalsze oczekuje, że dzieckiem trzeba się zająć i żywić do niego wyłącznie ciepłe uczucia. To właśnie mamy w zdecydowanej większości zostają same z dzieckiem — 99% osób biorący urlop na dziecko to kobiety. A depresja poporodowa występuje częściej, niż nam się może wydawać…

Czym jest depresja poporodowa?

Depresja poporodowa jest jednym z zaburzeń nastroju. Rozwija się nawet do 30 dni po porodzie i utrzymuje się od kilku miesięcy do nawet ponad roku po porodzie. Kobieta podczas depresji poporodowej cierpi, a przygnębienie utrudnia codzienne funkcjonowanie z dzieckiem. Kiedy depresja rozpoczęła się jeszcze w okresie ciąży, nazywa się ją depresją okołoporodową, jako że może obejmować cały okres od poczęcia aż do kilku lat po porodzie. W niektórych przypadkach depresja może nawet prowadzić do zagrożenia zdrowia i życia zarówno rodziców, jak i dziecka.

Przyczyny depresji poporodowej

Prawdopodobieństwo wystąpienia depresji poporodowej zwiększa się, kiedy podczas porodu wystąpiły komplikacje. Również wystąpienie depresji poporodowej może być spowodowane bólem, który kobieta odczuwa po porodzie, podczas połogu. Zwłaszcza że kobiecy ból jest ogólnie bagatelizowany. Tym bardziej po porodzie, kiedy ból tłumaczy się wcześniejszym porodem. Lekceważenie występuje również w przypadku problemów psychicznych. W tym przypadku przyczynę objawów upatruje się w typowych dokuczliwościach towarzyszących ciąży lub w trakcie połogu. Bez zaoferowania wsparcia czy próby rozwiązania problemu. Brzmi jak absurd, jednak jest to codziennością wielu matek.

Połóg i macierzyństwo powoduje ciągłe przemęczenie, ale kontakt z dzieckiem może wynagradzać matce wkładany wysiłek. Jednak podczas depresji poporodowej kobiety same mogą dążyć do unikania kontaktu z dzieckiem, przez co opieka nad dzieckiem staje się bardzo trudnym doświadczeniem często wykonywanym mechanicznie. Również sam poród i połóg są wielkim bolesnym wysiłkiem dla kobiety. Brak radości z dziecka tym bardziej pozbawia pozytywnego wzmocnienia w doświadczeniu macierzyństwa. W życiu matek po porodzie i w trakcie połogu towarzyszy:

utrata autonomii i niezależności — pojawia się w ich życiu dziecko zupełnie od nich zależne
uziemienie — ból podczas połogu i maleńkie dziecko nie sprzyjają spotkaniom ze znajomymi czy do rodziny w znanej wcześniej częstotliwości
brak czasu dla siebie — na przygotowanie posiłku, na umycie się, na pójście do łazienki, na uprzątnięcie bałaganu
zmęczenie fizyczne — najczęściej to kobiety biorą urlop macierzyński i poświęcają się opiece nad dzieckiem
zmiany w ciele — zwiększona potliwość, wycieki mleka z piersi, spuchnięte stopy, zaparcia, duża ilość moczu, nietrzymanie moczu, silne krwawienia z macicy, hemoroidy
brak oczekiwanych zmian ciała — brzuch nie znika, może wydawać się nawet większy, ponieważ macica potrzebuje kilka miesięcy na obkurczenie
mnogość emocji — zarówno euforii jak i baby blues, płacz, bezsilność, nieporadność, niezorganizowanie
zamartwianie się o zdrowie dziecka — zmiany w zachowaniu, zmiany skórne itd. u dziecka połączone z wątpieniem w swoje kompetencje co do diagnozowania
nierealistyczne własne oczekiwania — poczucie obowiązkowego cieszenia się z dziecka pomimo zmęczenia, oczekiwanie uczuć i głębokiej relacji tak naprawdę dopiero poznając nowego człowieka
wygórowane oczekiwania innych — że będzie się karmiło piersią, a nie ma się pokarmu, że będzie się kwitnącą mamą, że dziecko nie będzie płakać, że dom będzie posprzątany
brak kontaktu z własną mamą (i innymi osobami bliskimi) — będącą często oparciem w trudnych chwilach, przypomina się relacja z własną mamą (zarówno ta pozytywna, ograniczona przez połóg i dziecko, jak i negatywna, kiedy mamę nie można określić mianem dobrej)
wylecenia z gniazda rodzinnego — założenie nowej rodziny, posiadanie dziecka i wszystkie obowiązki z nim związane, jeszcze bardziej odcinają kobietę od jej rodziców, kiedy to sama zaczyna pełnić funkcję rodzicielki

Depresja poporodowa — objawy

Głównym objawem depresji poporodowej jest brak zainteresowania dzieckiem, zarówno po porodzie, jak i jeszcze w czasie ciąży. Mama czuje się niekompetentna w nowej roli i nie potrafi się cieszyć z macierzyństwa. Niezrozumiałe są dla niej reakcje organizmu. Może próbować wywoływać u siebie pozytywne emocje do dziecka — często nieskutecznie. Często towarzyszy temu wewnętrzna pustka i poczucie winy. Do pozostałych objawów depresji poporodowej należą:

bóle głowy
palpitacje serca
przyspieszony oddech
brak energii
brak radości z aktywności, które wcześniej dawały radość
zaburzenia snu (brak apetytu lub wzmożony apetyt)
zaburzenia snu
zakłócenia rytmu czuwania
trudności z koncentracją
nieregularny cykl miesiączkowy
zaburzenia hormonalne
głęboki smutek, płaczliwość
poczucie beznadziei
nadmierne zamartwianie się o dziecko
lęk o przyszłość
myśli o krzywdzeniu siebie/dziecka
myśli/próby samobójcze
wybuchy złości
niska samoocena
stany lękowe

Depresja poporodowa a Baby Blues

Nie powinno się mylić tych dwóch pojęć, ponieważ znacznie się od siebie różnią. Depresja poporodowa to choroba, którą powinno się leczyć u psychoterapeuty lub psychiatry. Największe ryzyko wystąpienia to okres 4-6 tygodni od porodu. Zwykle najsilniejsze objawy występują między 3-6 miesiącem po porodzie. Występuje nawet u 30% mam i około 10-20% tatów.

Baby Blues (przygnębienie poporodowe) nie wymaga leczenia. W razie potrzeby można skonsultować swoje wątpliwości u psychologa lub psychoterapeuty. Może pojawić się od kilku do kilkunastu dni po porodzie. Najczęściej mija samoistnie po kilku lub kilkunastu dniach. Przy Baby Blues występują łagodniejsze objawy. Obserwowana jest chwiejność emocjonalna, płaczliwość, obawy, stres związany z opieką nad dzieckiem, rozdrażnienie i niezrozumienie własnego stanu, zmęczenie. Jest to stan zdecydowanie częstszy niż depresja poporodowa i może dotykać od 50 do 80% matek.

Niezależnie od nazwy czy nasilenia objawów — jeśli czujesz się źle, nie wahaj się prosić o pomoc. Wsparcie psychologiczne lub dłuższe terapeutyczne ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Wizyta u specjalisty może wpłynąć na poprawę nastroju i skrócenie okresu niepewności. Kobieta, która jest otoczona wsparciem i otrzymuje pomoc, ma więcej zasobów do otaczania troską swoje dziecko.

Depresja poporodowa u mężczyzn

Wydawać by się mogło, że depresja poporodowa jest domeną kobiet. Jednak problem ten dotyka również mężczyzn. Silnym czynnikiem ryzyka depresji u młodych tatów jest depresja poporodowa partnerki lub żony. Negatywna presja społeczeństwa również przyczynia się do depresji. Często mężczyzn dotykają wygórowane oczekiwania innych o tym, że mają być silną głową rodziny, a cierpienie nie jest akceptowane jako męskie. Dodatkowo mężczyzna jest w nowej sytuacji, kiedy partnerka lub żona skupia się na opiece nad dzieckiem i nie poświęcają tyle czasu na relację z partnerem/mężem co wcześniej. Przyczyną są też przykre doświadczenia z dzieciństwa — zarówno te świadome, jak i nieświadome.

Objawy depresji poporodowej u mężczyzn są podobne jak u kobiet. Dodatkowo może wystąpić:

częstsze konflikty
większa złość niż zwykle
izolowanie się od bliskich i rodziny
utrata zainteresowania zajęciami sprawiającymi przyjemność
pracoholizm
zmęczenie
zachowania przemocowe
dolegliwości fizyczne — bóle mięśniowy, bóle głowy, problemy z trawieniem

Depresji poporodowej u młodych tatów nie powinno się bagatelizować. Każdy zasługuje na pomoc. Nieleczona depresja w obu przypadkach związana jest z cierpieniem rodziców i negatywnym rozwojem dziecka.

Wpływ depresji poporodowej na dziecko

Kobiety w depresji mogą być rozdrażnione, wrogie, mniej emocjonalne w stosunku do dziecka. Niechętnie angażują się w kontakt z nim i gorzej reagują na potrzeby dziecka. Depresja powoduje też negatywną ocenę zachowań dziecka. Częściej odrzucają swoje dziecko i mogą odczuwać w kontakcie z nim silny gniew. Powoduje to mniejszą wrażliwość i dostrojenie do dziecka, a przez to — mniej zdolne do wspierania dziecka i jego prawidłowego rozwoju.

Od 2 do 6 miesiąca życia dziecko kształtuje swoje doświadczenia (poznawcze, emocjonalne i społeczne), które są niezwykle istotne w jego dalszym funkcjonowaniu. Jakość relacji dziecka z mamą przekłada się na późniejsze relacje z innymi osobami. Depresja poporodowa rodzica ma wpływ na rozwój dziecka, szczególnie na:

zamknięcie się dziecka w sobie
wycofanie się
mniejsza radość
mniejsza chęć do zabawy
większe predysponowanie do depresji
obniżona aktywność
osłabiona ciekawość świata

W przypadku noworodków, depresja poporodowa mamy ma wpływ na:

mniejszą aktywność dziecka
większą drażliwość i nerwowość
mniej pozytywnych reakcji mimicznych
zaburzenia rytmu snu i czuwania
większy stres

Niemowlęta i małe dzieci matek depresyjnych charakteryzują się:

depresyjnym sposobem podejmowania interakcji
mniejszą wagą i siłą fizyczną
opóźnieniem w rozwoju motorycznym

U przedszkolaków matek w depresji poporodowej występuje:

zachowania depresyjne
zachowania agresywne
zachowania pozbawione empatii
większy stres

Warto pamiętać, że kiedy choruje mama lub tata dziecka, tak naprawdę odczuwa to cała rodzina. W tym dziecko. Dlatego też tak ważne jest zauważenie u siebie objawów i udanie się do psychoterapeuty lub psychiatry w celu podjęcia leczenia. Nie ma co zwlekać.

Depresja poporodowa jak pomóc bliskiej osobie?

Depresja poporodowa nigdy nie jest winą mamy. Najlepszym, co można zrobić dla kobiety w ciąży czy też mamy, jest udzielanie wsparcia w pierwszych tygodniach i miesiącach życia dziecka. Bycie przy kobiecie, kiedy jej życie zmienia się diametralnie. Wydawać by się mogło, że wsparcie to nic takiego, ale tak naprawdę dzięki niemu można zapobiec pojawieniu się depresji poporodowej.

Kiedy jednak depresja występuje, bardzo ważne jest, żeby osoby wspierające mamę w depresji poporodowej, nawiązywały relację z dzieckiem. Dziecko potrzebuje odpowiadania na jego potrzeby i realizowanie ich, kontraktu z innymi i uczenia się relacji. Nie musi być to obowiązkowo mama. Wsparcie dla mamy w depresji poporodowej opiera się więc na budowaniu relacji z dzieckiem. Dzięki temu choroba mamy nie musi odbić się negatywnie na zdrowiu dziecka. Warto pamiętać, by nie zmuszać kobiety do opieki nad dzieckiem tylko podążać za gotowością kobiety do przejęcia obowiązków i opieki nad dzieckiem.

Depresję można leczyć. To choroba. Jest niesprawiedliwym bólem i cierpieniem, który przytrafia się niektórym osobom. Składa się na to wiele czynników. Rozwiązaniem jest w tym przypadku konsultacja z psychologiem lub psychoteraeutą i późniejsze rozpoczęcie psychoterapii.

Psychoterapia psychodynamiczna a depresja poporodowa

Psychoterapia jest równie skuteczną metodą leczenia zaburzeń nastroju co stosowanie farmakoterapii przepisanej przez psychiatrę. Podczas psychoterapii psychodynamicznej pacjentka otrzymuje zrozumienie i brak oceny jej trudności i lęków. Nieoceniająca relacja z psychoterapeutą może przynieść ogromną ulgę. Psychoterapia ta nie opiera się tylko na nauczeniu pacjentki, jak ma radzić sobie z objawami. Skupia się na przyczynach.

Celem psychoterapii w nurcie dynamicznym jest znalezienie psychologicznych przyczyn pojawienia się depresji poporodowej. Przyczynami tymi może być przykładowo w negatywnych przekonaniach o macierzyństwie, trudnych relacjach z własną mamą, z doświadczeń ukrytych w nieświadomości, a wpływających na świadomość. Profesjonalne wsparcie psychoterapeutyczne przynosi trwałą poprawę zdrowia psychicznego pacjentki i jakości życia zarówno młodej mamy, taty, jak i jej dziecka.

Wsparcie psychoterapeutyczne w depresji poporodowej

Depresja poporodowa nie jest powodem do wstydu. Młoda mama lub tata nie są winni depresji czy przygnębieniu poporodowemu. Każda osoba zasługuje na wsparcie i pomoc, ponieważ można z nią wygrać i poprawić swoją jakość życia. Profesjonalne wsparcie w nurcie psychodynamicznym znajdziesz u naszych specjalistek w Warszawie, Pruszkowie i Piastowie oraz online.

Nasza recepcja czeka na Ciebie pod numerem telefonu:

Tel: 509 813 384

E-mail: gabinety@adiuta.pl

Lokalizacje:

WARSZAWA – URSYNÓW

ul.Migdalowa 10, klatka IV, lok 52, 02-796 Warszawa

WARSZAWA- CENTRUM/OCHOTA

Aleje Jerozolimskie 83 lok 20, 02-001 Warszawa

PRUSZKÓW

ul. Górna 19, 05-800 Pruszków